W Pomorzanach na terytorium dzisiejszej Ukrainy zawaliła się ściana renesansowego zamku. Położony jest w rejonie Złoczów, w obwodzie Lwowskim, około 17 kilometrów od Zborowa. Renesansowy zamek powstał w pierwszej połowie XVI wieku staraniami Jana Sienińskiego, wojewoda podolski, zastępując drewnianą fortecę ufundowaną przez Mikołaja Świnkę. Mieści się na wzgórzu, nad rzeką Złota Lipa. Dookoła występowały liczne stawy.

pomorzany3.png
Fot. Pomorzany na mapie

Zamek został zaprojektowany na planie czworoboku. Został podpiwniczony. Otoczony był wałami ziemnymi oraz fosą. Na zamek składały się cztery dwukondygnacyjne skrzydła. Ponadto wybudowano baszty i bramę wjazdową na dziedziniec. Dobra w Pomorzanach należały do rodu Świnków, Sienińskich, Sobieskich, Radziwiłłów, Pruszyńskich oraz Potockich.

pomorzany5.jpg
Fot. Makieta zamku

W 1620 roku zamek wraz z siedemnastoma sąsiednimi wsiami zakupił Jakub Sobieski, ojciec Jana. Majątek stał się ulubioną rezydencją późniejszego króla Polski. Często wyprawiał tu uczty oraz odbywał polowania. Według legendy, młody szlachcic Jan III Sobieski polował w okolicach Pomorzan, wszedł w głąb lasu i zgubił drogę do domu. Zobaczył jaskinię, w której pustelnicze życie prowadził mnich. Postanowił zatrzymać się tam na noc. Owej nocy miał mieć dziwny sen. Śnił o mnichu, któremu jakby korona świeciła na głowie, a rano mnich przepowiedział Janowi Sobieskiemu, że będzie królem. Za około 2 tygodnie spełniło się proroctwo i doszło do koronacji Jana. Z tego powodu Jan III Sobieski miał mieć duże przywiązanie do majątku w Pomorzanach.

W XVII wieku zamek pełnił jedną z kluczowych ról obronnych. Wielokrotnie był skutecznie broniony przed najazdami tatarskimi i kozackimi. Został zdobyty dopiero w 1675 roku oraz 1684 roku. Po śmierci Jakuba Sobieskiego, zamek trafił w ręce Radziwiłłów, a następnie Pruszyńskich i Potockich. Niestety, w tych czasach zamek powoli podupadał. Za czasów Pruszyńskich rozebrano dwa skrzydła i trzy baszty, które groziły zawaleniem. Kondycję zamku zmienił Jerzy Potocki, który postanowił odbudować zamek po zniszczeniach I wojny światowej. Do 1939 roku zamek był w nienagannej kondycji. Po wojnie znajdowała się tu m.in. szkoła, a zamek znów powoli zaczął niszczeć. W kwietniu 2018 roku, pod opieką państwa ukraińskiego zawaliła się wschodnia ściana zamku w Pomorzanach.

pomorzany4.jpg
Fot. Stan zamku zimą 2018 roku.

pomorzany2.jpg

pomorzany.jpg